محمدحسن صالحی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به بحث فرونشست زمین، اظهار کرد: اگر چه این مسئله تا حدودی با گرم شدن جهانی و تغییر اقلیم مرتبط بوده، اما دلیل عمده آن افزایش جمعیت، مدیریت غلط منابع و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی است و به همین دلیل در نقاط مختلف کشور شاهد افزایش فرونشست زمین و به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستیم.

وی افزود: مسئله مهم در بحث جلوگیری از فرونشست داشتن دید بلندمدت و آینده نگری است، اگر چه متخصصان حوزه های مختلف در سال‌ها و دهه‌های گذشته توصیه‌های زیادی داشته‌اند، ولی نبود توجه به نظرات متخصصان و نبود توجه به‌ آمایش سرزمین باعث وخیم‌تر شدن اوضاع به‌صورت سالانه شده است.

این استاد گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد بیان کرد: اگر آب‌های سطحی و زیرزمینی به‌درستی مدیریت و برداشت نشوند، چیزی جز فرونشست زمین و بسیاری از مشکلات مرتبط دیگر با آن از جمله سیل، ریزگردها و بیماری‌های ریوی را نباید انتظار داشت.

صالحی با بیان اینکه حوزه‌های آبخیز (که خود گاهی چند استان را شامل می‌شوند) تامین‌کننده آب‌های زیرزمینی هستند، ادامه داد: باید به علم آبخیزداری و آبخوان‌داری توجه جدی بشود، امروزه مدیریت موضعی و مقطعی جوابگو نیست و باید کل حوزه‌های آبخیز در مدیریت مدنظر باشند، تکنیک‌های جمع آوری آب‌های سطحی باید در دستور کار باشند تا هرزآب ایجاد نشود و آب در داخل خاک نفوذ پیدا کنند و منابع زیرزمینی تقویت شوند.

وی با اشاره به اینکه در کشور بیش از ۳۰۰ هزار چاه غیر مجاز وجود دارد، تاکید کرد: این چاه‌ها برای سفره‌های آب‌ زیرزمینی به منزله بلا و مصیبت جدی هستند و بایستی پلمپ شوند،  علاوه بر چاه‌های غیر مجاز، مجوز چاه‌های مجازی که ممکن است از طریق رانت یا به‌صورت غیر اصولی اخذ شده باشند نیز باید باطل شوند.

این استاد گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد با اشاره به اهمیت آمایش سرزمین در موضوع فرونشست، اظهار کرد: تنها باید از نظر متخصصان رشته های مرتبط در این زمینه استفاده شود و به‌ نیاز آبی گیاهان، شرایط خاک و تناسب اراضی، وضعیت اقلیم منطقه، شرایط اجتماعی، اقتصادی، و فیزیولوژی گیاهان توجه شود  و بهترین الگوی کشت برای هر منطقه رعایت شود.

وی ادامه داد: مثلا دیده می‌شود که در مناطق صعب‌العبور و کم عمق و سنگلاخی باغ احداث شده و یا در مناطق خشک برنج کشت می‌شود که با هیچ عقل سلیمی سازگار نیست و این اقدام جز خودزنی یا خودکشی چیزی نیست.

صالحی افزود: باید کنتورهای هوشمند آب و برق برای کشاورزی و صنعت نصب شوند و دولت حتی کنتورها را رایگان یا با یارانه کافی نصب کند تا میزان آبی که باید به‌صورت سالیانه در اختیار کشاورزان و صنایع قرار بگیرد، کاملا مشخص باشد و مدیریت میزان آب هر واحد به کشاورزان یا صاحبان صنایع سپرده شود و دولت نظارت کافی در این زمینه داشته باشد، همچنین روش‌های آبیاری در نقاط مختلف به‌ویژه مناطق خشک و نیمه‌خشک باید ارتقا پیدا کند.

وی با اشاره به اینکه مشکلات ناشی از فرونشست یک یا دو روزه ایجاد نشده است، اضافه کرد: باید متخصصان مربوطه در مسئله فرونشست اظهار نظر کنند، سیاست‌های تشویقی و تنبیهی توسط دولت ایجاد شود، آب صنایع نباید متکی به آب‌های شیرین بوده و از آب‌شیرین‌کن استفاده شود، در این راستا بایستی از آب‌شیرین‌کن‌ها استفاده شود و آب صنعت از آب کشاورزی جدا شود و حتی برای منبع برق آب شیرین‌کن‌ها از نیروگاه های خورشیدی استفاده شود، آب صنعت از آب کشاورزی جدا شود و از طریق مجموعه ای از این عوامل می‌توان جلو بحران فرونشست را گرفت.

استاد گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد در پایان با بیان اینکه در دشت‌های مختلف استان چهارمحال و بختیاری نیز مسئله فرونشست افزایش پیدا کرده است، گفت: طبق آمار بیشترین فرونشست مربوط به دشت خانمیرزا بوده است ولی دیگر دشت‌های استان نیز ممنوعه هستند که خود زنگ خطر جدی برای رعایت مدیریت آب در این استان است.

انتهای پیام