زینب محمدی از گروه انسجام و موافق این گزاره در رابطه با انواع یارانه‌ها، اظهار کرد: یارانه‌ها به دو نوع صادراتی و داخلی تقسیم می‌شوند. یارانه‌های صادراتی همان تشویق‌هایی هستند که دولت به شرکت‌های خصوصی برای ترغیب آن‌ها به صادرات پرداخت می‌کند. یارانه‌های داخلی نیز کمک‌هایی است که توسط دولت به صورت مستقیم و غیر مستقیم به مردم پرداخت می‌شود. گزاره مورد بحث ادعا می‌کند که حذف یارانه ثروتمندان به کاهش شکاف طبقاتی کمک می‌کند. منظور ما رفع نیست و چنین انتظاری نداریم حتی اگر این کاهش شکاف هم کم باشد بازهم کمک کننده است.

وی در خصوص‌ آمارهای تایید کننده این گزاره، افزود: آمارها به ما نشان می‌دهند که کاهش سهم یارانه ثروتمندان و افزایش سهم یارانه دهک فقرا باعث کاهش نسبت این دهک‌ها به یکدیگر شده است. در خانوار شهری این نسبت از ۹ به ۷ و در خانوار روستایی از ۱۶ به ۱۰ کاهش و نیز در کل کشور، این آمار از ۱۰ به ۸ کاهش پیدا کرده است. این آمار نشان می‌دهد که اگر از افزایش دهک ثروتمندان جلوگیری شود و درآمد دهک فقرا را افزایش دهیم این شکاف طبقاتی کاهش پیدا می‌کند. یکی از اهداف سیاست هدفمندی یارانه‌ها، عادلانه کردن تخصیص یارانه‌ها به کالاها و قشرهای مختلف جامعه است.

محمدی ضمن اشاره به اینکه در شرایط کنونی این تخصیص عادلانه صورت نگرفته است، خاطرنشان کرد: در دولتی گفته می‌شود که قیمت بنزین را کاهش می‌دهند تا تمام اقشار مختلف جامعه توانایی استفاده از آن را داشته باشند. اما عملا این کاهش قیمت بنزین به نفع همه نیست زیرا قشر قابل توجهی از جامعه ماشینی ندارند که بخواهند از این خصیصه قرار گرفته توسط رئیس جمهور استفاده کنند. بنابراین بهتر است که این گزاره به صورت مستقیم در اختیار مردم قرار بگیرد تا آن‌ها خود برای نحوه مصرف آن تصمیم بگیرند. ثروتمندان امکانات بیشتری را برای استفاده از کالاهای یارانه‌ای دارند.

وی ادامه داد: برخی معتقدند اگر یارانه ثروتمندان حذف شود، از آنجا که آن‌ها جزو افراد مهم کشور هستند، باعث کاهش تولید کشور می‌شود. درحالی که کارخانه‌های ایران محصولات خود را با ارز داخلی تولید می‌کنند، اما با نرخ اصلی بازار آن را می‌فروشند. در نتیجه افزایش این شکاف طبقاتی ثروتمندان، ثروتمندتر و فقرا، فقیرتر می‌شوند بنابراین حتی کالای داخلی خود را هم نمی‌توانند تهیه کرده و از آن استفاده کنند.

محمدی در خصوص اصل هدفمندی یارانه‌ها، گفت: اصل هدفمندی یارانه‌ها برای حمایت از قشر ضعیف جامعه است. با توجه به این اصل آیا عقلانی است یارانه‌ها برای قشر ثروتمند جامعه پرداخت شود. زمانی که به اصل بازگردیم این پرداخت نباید انجام شود که حتی به حذف آن فکر کنیم. بنابراین گزاره مورد مناظره ما مثبت اعلام شده و در صورت حذف یارانه ثروتمندان به کاهش شکاف طبقاتی منجر خواهد شد.

وی گفت: بودجه کشور، یک بودجه یکسانی نیست که برای تمام مسائل و حوزه‌های مختلف از آن استفاده شود. به این معنا که بودجه یارانه یک بودجه جداگانه است و نمی‌توان آن را با سایر بودجه‌ها مقایسه کرد. گزاره مورد بحث در این مناظره تورم یا درست بودن یا نبودن یارانه نیست. بحث ما این است که یارانه موجود را اگر از ثروتمندان حذف و به اقشار ضعیف پرداخت کنیم، آیا به کاهش شکاف طبقاتی کمک خواهد کرد یا خیر. ما معتقدیم حذف یارانه ثروتمندان به کاهش شکاف طبقاتی کمک خواهد کرد حتی اگر تاثیر آن نیز کم باشد.

محمدی اظهار کرد: آخرین اختلاس صورت گرفته در کشور ۱۸ هزار میلیارد تومان بود. درحالی که بودجه سالانه‌ای که از یارانه به ثروتمندان به صورت پنهانی یا آشکارا تخصیص داده می‌شود حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان است که از آن ۱۸ هزار میلیارد تومان بیشتر است. تصور کنید که در صورت حذف یارانه ثروتمندان، چقدر می‌توان به کم کردن شکاف طبقاتی کمک کرد. تا زمانی که موضوع هدفمندسازی و جامعه هدف ما در پرداخت یارانه به طور دقیق مشخص نشود نمی‌توان در جهت رفع شکاف طبقاتی قدمی برداشت و تنها توانایی کم کردن یا زیاد کردن این شکاف را خواهیم داشت. گزاره ما با کم کردن شکاف طبقاتی با حذف یارانه ثروتمندان موافق است.

هدف دولت از تزریق نقدینگی کمک به اقتصاد کشور بود

طاهره جعفری از تیم فرهنگ و مخالف گزاره بیان شده در ادامه این مناظره بیان کرد: در این گزاره کلیدواژه‌هایی مانند یارانه، ثروتمندان و شکاف طبقاتی ذکر شده است. یارانه به امتیازهایی که از طرف دولت برای کنترل بازار به کالاهای اساسی یا تولیدکنندگان داخلی پرداخته می‌شود، می‌گویند. یارانه در برخی از کالاهای اساسی با هدف حمایت از کالا و دهک‌های پایین جامعه پرداخت می‌شود. این کالاهای اساسی شامل نان، خوار و بار و امثال آن است. پرداخت این یارانه‌ها در زمانی که دولت با کمبود بودجه مواجه است مانع کمبود منابع مالی طرح‌های عمرانی می‌شود.

وی در رابطه با تعریف ثروت، افزود: ثروت به فاصله درآمدی معنادار میان گروه‌های مختلف جامعه می‌گویند. از طرفی دیگر با کلید واژه شکاف طبقاتی نیز مواجه هستیم که به طبقاتی بودن جامعه اشاره می‌کند. درآمد در ایران پرداخته و ساخته مواردی مانند عدم توجه به فراگیری رشد اقتصادی، پایین بودن تحرک درآمدی در دهک‌های پایین جامعه، درآمد پایین شاغلان و چهارمین مورد نبود نظام متناسب سازی مهارت‌های مورد نیاز برای بازار کار است، برای مثال در یک دوره دولت یارانه را پرداخت و نقدینگی را به جامعه تزریق کرده است.

وی اضافه کرد: جذب این نقدینگی باعث می‌شود اقتصاد کشور دچار چالش شود. درحالی که هدف دولت از تزریق نقدینگی کمک به اقتصاد کشور بود اما موفق نخواهد شد زیرا به ایجاد تورم کمک خواهد کرد. تورم دامنه گسترده‌ای دارد. در بحث پرداخت یارانه شاید به کنترل تورم و کاهش آن در بلندمدت اندیشیده شده بود اما این اتفاق نیفتاده است و باعث ایجاد تورم شدیم.

جعفری گفت: آثار تورم در زندگی قابل بررسی است. کاهش قدرت خرید مردم، کاهش ارزش پول و افزایش قیمت کالاها و خدمات از آثار وجود تورم است. تورم یعنی تغییر نرخ مالی که یکی از عوامل تاثیرگذار بر همه بخش‌های اقتصادی است. افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در یک بازه مشخص اشاره می‌کند و آن را می‌توان افزایش بی رویه قیمت‌ها دانست.

وی در پاسخ به اینکه پرداخت یارانه درست است یاخیر، اضافه کرد: به نظر من پرداخت یارانه از اساس درست نیست. یکی از علل مخالفت منبع یارانه، پرداخت مالیات است. این عمل ضد اشتغال و برای تولید کننده مشکل ایجاد می‌کند. معمولا با ایجاد تورم در یک جامعه تبعات آن بیشتر متوجه طبقه فرودست آحاد جامعه می‌شود. در طول ۴۰ سال گذشته شاخص ضریب جینی مقداری میان ۳۶ تا ۳۷ ده هزارم بوده است. آمارهایی که با هزینه دولت نهم و دهم صرف پرداخت یارانه شد. در پایان دولت دهم این شاخص تنها یک ده هزارم کاهش پیدا می‌کند. این موضوع نیز به دلیل آثار تورمی پرداخت این شکل از یارانه است. دولت هزینه زیادی برای پرداخت جامعه کرده اما در نتیجه این پرداخت شاهد بیشتر شدن شکاف طبقاتی بودیم.

وی تشریح کرد: رویکرد سال ۹۷ طبق لایحه مجلس شورای اسلامی تصویب و اجرا شد. نتیجه این لایحه نه تنها باعث کاهش شکاف طبقاتی نشد بلکه شکاف را بیشتر کرد. با پرداخت کلیه یارانه نقدی به افراد مخالف هستیم. طبق نظریه مرتضی افقد اقتصاددان ایرانی در خصوص یارانه‌ها و شکاف اقتصادی مطرح کردند، در طی سال‌های ۸۴ تا ۹۲ به دلیل اجرای هدفمندی یارانه‌ها و توزیع نقدی به مردم شاهد کاهش ضریب جینی بودیم. از سال ۹۲ با افزایش نرخ ارز و ثابت ماندن درآمد مردم این نرخ رشد بیشتری پیدا می‌کند که به شکاف طبقاتی آسیب بیشتری وارد کرد. ایشان بیان می‌کنند که ضریب جینی میزان درآمد را نشان می‌دهد و ارتباطی با میزان فقر ندارد.

جعفری گفت: آمار مربوط به دولت دهم یک رشد منفی ۶.۸ درصدی، تورم ۶ درصدی و بیکاری ۱۱ درصدی را نشان می‌دهد. فرض کنید کسب و کار ایران در دوره نهم و دهم ریاست جمهوری در رتبه ۱۵۲‪  جهان قرار می‌گیرد درحالی که رتبه ایران در زمینه رشد اقتصادی بوده است. در پایان همین چهار سال علاوه بر شاخص‌های مختلف شاهد کاهش یک هزارمی ضریب جینی بودیم، این کاهش ضریب جینی با دوپینگ یارانه‌ای صورت گرفته است. اما به دلیل اثرات منفی یارانه پرداخت شده در چهار سال بعد مجدد باعث افزایش ضریب جینی شده است.

بازی با کلمات و سر و صدا کردن با استفاده از یارانه بازی تازه‌ای نیست

علی هاشم‌زاده از تیم انسجام و موافق این گزاره در ادامه این مناظره گفت: در نخستین دوره حذف یارانه ثروتمندان در سال ۱۳۹۷ حدود ۱۶۶ هزار خانوار شناسایی شده و از دریافت یارانه حذف شدند. طبق نظرسنجی افکار سنجی دانشجویان ایران که در مهرماه ۹۸ انجام شد حدود ۴۹ درصد موافق حذف یارانه ثروتمندان بود و ۱۷ درصد درخواست حذف همه یارانه‌بگیران به جز اقشار ضعیف یا خیلی ضعیف بودند. سالانه حدود ۱۶ میلیارد تومان به سه دهک بالای اقتصاد کشور که ثروتمندان هستند، یارانه پرداخت می‌کنیم.‪

وی افزود: سال ۹۸، هادی قوامی عضو کمیسیون برنامه و بودجه اعلام کرد که یک میلیون نفر از افرادی که از فهرست یارانه‌بگیران حذف شدند، حدود ۵۰ هزار نفر تحت پوشش کمیته امداد بودند که شناسایی آن‌ها اشتباه صورت گرفته است. همچنین جبار کوچکی نژاد عضو کارگروه تحقیق، تفحص و هدفمندی یارانه‌ها اعلام می‌کنند که از سال ۹۰ تا ۹۸، حدود ۶ میلیون از کسانی که به خارج از کشور مهاجرت کرده و تبعه کشور دیگری شدند، همچنین حدود ۵۰۰ هزار نفر که فوت کرده بودند، یارانه تعلق می‌گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: هربار که دولت یارانه بخشی از اقشار ثروتمند را حذف می‌کند بخشی از افراد کم درآمد نیز به دلیل عدم شناسایی درست در کنار آن‌ها حذف می‌شوند. رئیس کمیته شناسایی کار اینگونه می‌گوید که در دی ماه امسال نسبت به بهمن سال گذشته قدرت خرید اقشار کم درآمد جامعه حدود ۳۸.۴۷ درصد کاهش پیدا کرده است. در جریان بررسی لایحه بودجه پرحاشیه‌ترین موضوع ۱۴۰۰ تصمیم‌گیری برای حذف ارز ۴۲۰۰ هزار تومانی بود. کمیسیون تلفیق تصمیم گرفت نرخ ارزی کالای اساسی را به ۱۷ هزار  و ۵۰۰ تومان برساند. اما این کار ممکن است فشار حداکثری به اقشار ضعیف جامعه داشته باشد.

هاشم زاده اظهار کرد: بازی با کلمات و سر و صدا کردن با استفاده از یارانه بازی تازه‌ای نیست و این مطلب بارها مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. مردم به یارانه بسیار حساس هستند به ویژه در شرایط اقتصادی موجود توجه بیشتری به اقدامی در این رابطه خواهند داشت. درحالی که پیش از این در جریان انتخابات ۹۶ هریک از کاندیداها برنامه اقتصادی خود را پیش از آنکه به سمت طرح‌های تولیدی و توسعه‌ای ببرند، مانور انتخاباتی خود را بر یارانه گذاشتند. همچنین بدون اینکه اعلام کنند این مبالغ از چه بودجه‌ای قرار است تامین شود؛ از پرداخت یارانه ۱۱۳هزار تومانی تا ۲۵۰ هزار تومانی سخن می‌گفتند.

وی گفت: یارانه ۴۵ هزار تومانی با توجه به کاهش ارزش پول ملی ارزش چندانی ندارد. کافی است همین مقدار از دهک‌های بالا حذف شده و به اقشار ضعیف و خیلی ضعیف پرداخت شود که بی تاثیر نیز نخواهد بود. در شناسایی سه دهک بالای درآمدی و معیار برخورداری آنها برای پیاده سازی ۲۳.۴ میلیون نفر از قطار یارانه نقدی که باید اولویت مجلس باشد و صدای افراد ضعیف جامعه با توجه به تورم موجود در جامعه به جایی نرسید، این بی نظمی در پرداخت یارانه موجب شد شناسایی دقیقی صورت نگیرد و این شکاف طبقاتی شکل گرفت. زیرا یارانه به صورت عادلانه میان اقشار جامعه توزیع نمی‌شود.

هاشم زاده تشریح کرد: کارشناسان در سال‌های اخیر بارها بر لزوم شناسایی و حذف دهک‌های ثروتمند از فهرست یارانه بگیران و تخصیص یارانه آن‌ها به نیازمندان تاکید کردند اما هیچ اقدامی صورت نگرفته است. روزانه با پرداخت یارانه به اقشار ثروتمند جامعه شاهد اختلاف و شکاف طبقاتی بسیاری در جامعه شده است.

یارانه نقدی باعث می‌شود که شکاف طبقاتی بیشتر شود

الهه کوه کن زاده از تیم فرهنگ و مخالف گزاره مورد بحث در ادامه این مناظره بیان کرد: به طور کلی اقتصاددانان پرداخت یارانه نقدی در کشورهایی که دارای زیست ساخت مناسب برای جذب سرمایه و تبدیل آن به اشتغال نیستند را نه تنها راهکار مناسبی نمی‌دانند بلکه معتقدند این نقدینگی باعث ایجاد تورم و افزایش شکاف طبقاتی می‌شود. عوامل بسیار زیادی از جمله بیکاری، تورم و عدم توسعه اقتصادی باعث ایجاد و تشدید شکاف طبقاتی می‌شوند. با افزایش تورم شکاف طبقاتی بیشتر خواهد شد. در این خصوص اقتصاددانان معتقدند که یارانه نقدی باعث ایجاد تورم می‌شود. با وارد کردن نقدینگی به زندگی مردم و در نتیجه وارد بازاری خواهد شد که قابلیت جذب سرمایه را ندارد که این هم دلیل دیگری برای ایجاد تورم خواهد بود. در نتیجه یارانه نقدی باعث می‌شود که شکاف طبقاتی بیشتر شود.

وی افزود: سیاستمداران از دیدگاه دستوری و نه تحلیلی وارد حوزه اقتصاد می‌شوند. در سال‌های گذشته همانطور که در دوره‌های دولت‌های قبلی دیده شده است دولت با کم کردن سود بانکی مردم را مجبور به خارج کردن سرمایه خود از بانک کرد و آن‌ها را وارد بازار کند. بازاری که اصلا توانایی پذیرفتن سرمایه را نداشت و نمی‌توانست بستری مناسب برای این سرمایه در زمینه اشتغال یا تولید مطرح کند، باعث ایجاد تورم شد. آیا حذف این مبلغ اندک یارانه از ۲۰ درصد جامعه می‌تواند کمکی برای حذف شکاف عمیق میان طبقات باشد.

کوه‌کن زاده تشریح کرد: یارانه دیگر یک مسئله اقتصادی نیست بلکه به یک مسئله سیاسی تبدیل شده است که بیشتر در زمان انتخابات و برای بازار داغی از آن استفاده می‌شود. این مسئله که یارانه را از اقشار ثروتمند حذف و به اقشار کم درآمد بدهند میان دو دولت قبلی مطرح شده و اقدامات آن مثمر ثمر نبوده است. عامل اصلی شکاف طبقاتی تورم است.  اگر ما بخواهیم که شکاف طبقاتی را برطرف کنیم باید عوامل ایجاد کننده آن را حل کنیم. اقتصاددانان معتقدند یارانه نقدی باعث ایجاد تورم و تورم باعث ایجاد شکاف طبقاتی خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: برای حل مشکلات باید در صدد اصلاح زیرساخت‌ها برآییم. طبق مطالعه اقایان نظری و مظاهری در سال ۹۷ با بررسی داده‌های مربوط به سال های ۵۳ و ۸۷ نتیجه گرفتند که رشد اقتصادی، نابرابری در توزیع درآمد را کاهش می‌دهد. تورم، بیکاری و یارانه‌های دولتی تورم را افزایش می‌دهد. کاهش تورم شتابان به طور معناداری نابرابری توزیع درآمد را کاهش می‌دهد. یعنی عدالت اجتماعی به شکل معنا داری بیشتر خواهد شد. منوچهر نائینی اقتصاددان ایرانی معتقد است افزایش رشد اقتصادی، مالیات بر ثروت و افزایش سهم خدمات کشاورزی در تولید ناخالص ملی باعث کاهش شکاف طبقاتی و بهبود توزیع درآمد خواهند شد، نقد ما بر گزاره است. حذف یارانه ثروتمندان نمی‌تواند دردی از میان شکاف طبقاتی امروز را دوا کند.

در مرحله فینال این مناظره زهرا باقری از گروه متاپارادایم و موافق با گزاره مطرح شده، اظهار کرد: طبق تعاریف بانک جهانی از مفهوم یارانه، آن را سود اقتصادی می‌داند که معمولا به منظور کمک دولت‌ها در جهت تقویت بازار رقابتی کشور پرداخت می‌شود. این یارانه‌ها به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم به دو نوع یارانه صادراتی و داخلی تقسیم خواهند شد. یارانه صادراتی مساعده‌های قابل تفویض است که دولت‌ها به شرط صادرات محصولات شرکت‌ها به آن‌ها پرداخت می‌کنند.

باقری گفت: یارانه‌های داخلی نیز مساعدتی هستند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به مردم پرداخت می‌شود. از انواع یارانه‌ها می‌توان به یارانه اقتصادی، توسعه‌ای، اجتماعی و فرهنگی اشاره کرد. یارانه آشکار وجوهی است که به صورت مستقیم به مردم پرداخت می‌شود و از آن به عنوان یارانه سفید یاد می‌کنند. یارانه پنهان در تعریف به قیمت گذاری در سطح پایین‌تر از قیمت‌های واقعی اشاره دارد. به این صورت که مابه التفاوت قیمت گفته شده و نرخ واقعی توسط قیمت‌گذاری پرداخت می‌شود که از آن با عنوان یارانه سیاه یاد می‌کنند.

وی افزود: سوال مطرح شده در این بحث در خصوص نحوه توزیع یارانه ضمنی در بین طبقات مختلف جامعه است. بیشترین بهره‌مندی از یارانه گاز طبیعی مربوط به دهک دهم با یارانه ۱۵ درصد و کمترین آن مربوط به دهک اول با ۵ درصد است. در یارانه بنزین بیشترین سهم به دهک دهم با ۲۵ درصد و  دهک نهم با ۱۷ درصد است. در پرداختی مبحث ثروت سرمایه دار در نگاه کاپیتالیستی مالک ارزش تولیدی توسط نیروی کار دیگران است.

وی خاطرنشان کرد: در نگاه مارکسیستی سرمایه دار کانون تجمیع ثروت اندوخته شده از نیروی کار دیگران است. باید کانون و تمرکز آغشته به آز اقلیت را از بین برد تا استثمار نیروی کار برچیده شود. در تعریفی از شکاف طبقاتی باید بیان کرد که این مسئله یکی از نابرابری‌های اجتماعی است که در سه محور درآمد، مصرف و ثروت تعریف می‌شود. تفاوت موجود در این سه عامل از نظر رفاه اقتصادی در یک جامعه به فقر نسبی و در نهایت شکاف طبقاتی می‌انجامد.

باقری ادامه داد: در تعریف رفاه از نظر پوپر باید گفت که عقیده داشت که می‌بایست فشار و رنج قابل اجتناب را به حداقل برسانیم. برای رسیدن به این اهداف استراتژی مهندسی اجتماعی تدریجی را پیشنهاد می‌کند. گذشته از تعاریف باید به اثر بخشی اجتماعی آن در جوامع درحال توسعه توجه کرد. آمارهای صادره قابل تامل هستند. به دلایل مشخص از جمله کمبود اشتغال، تمرکز سرمایه در دست گروه‌های خاص و عموما توانمند، نادیده گرفتن ظرفیت‌های شایسته، بی توجهی به سیر تصاعدی تورم تماما از نتایج فقر هستند. این شاخص هر روزه درحال افزایش است.

وی گفت: مفهوم یکسان سازی و مساوات عموما با مفهوم عدالت متفاوت است. کشور اردن طی سه دوره بیشتر سوبسیدهای آشکار دولت خود را حذف کرد. این کار منجر به کاهش هزینه‌ها، توزیع ثروت و افزایش قدرت خرید مردم شد. عربستان هم چنین تجربه‌ای داشت اما با این تفاوت که با پرداخت سالانه ۵۰ هزار دلار در سال به مردم دچار شکاف طبقاتی بیشتر و نرخ فلاکت فزاینده‌ای شد. در یک پیوستار افقی که در راس آن به پدیده‌های کلان و در انتهای آن به پدیده‌های خرد می‌پردازد. اگر یک پیوستار دیگر به این الگو اضافه کنیم به پدیده‌های عینی و ذهنی می‌پردازد متوجه خواهیم شد که در کجای آن هستیم.

باقری تشریح کرد: اگر یارانه را مبلغ ناچیزی تصور کنیم که به حساب افراد پرداخته می‌شود صحیح است اما آن را به بخشی عینی و خرد تقلیل می‌دهیم. آمار وجود دارد که بیان می‌کند حدود ۷۰ میلیون نفر مبلغی معادل ۴۵ هزارتومان یارانه دریافت می‌کنند که مجموع ۳۱ میلیارد تومان می‌شود. این مبلغ به این معناست که از سطح ذهنی بیرون آمده و به دنیای واقعی قدم گذاشته‌ایم. این مبالغ امری کلان و عینی هستند که اگر تجمیع شوند و در زمینه‌های مناسب به کار بیایند می‌توان بهتر از کارکردهای آن استفاده شود.

منظور ما از برابری، برابری مد نظر سوسیالیسم و مارکسیسم نیست

تینا دامن کشان از گروه حقوقی و مخالف این گزاره خاطرنشان کرد: یارانه مبلغ یا کالایی است که توسط دولت و سازمان‌های دولتی برای بهبود سطح معیشت مردم به اقشار مختلف پرداخت می‌شود. به عنوان مقدمه باید این سوال را مطرح کرد که چرا باید شکاف طبقاتی صورت بگیرد و این شکاف صحیح است یا خیر. قطعا انسان با توجه به ذات خود درک می‌کند که شکاف طبقاتی صحیح نیست و انسان‌ها نباید در میانشان نابرابری وجود داشته باشد.

وی گفت: منظور ما از برابری، برابری مد نظر سوسیالیسم و مارکسیسم نیست بلکه  منظور ما از برابری عدالت است. اصطلاح برابری و عدالت شاید به جای یکدیگر در برخی موارد به کار روند اما در اصل متفاوت هستند. عدالت به این معنا است که به هرکس براساس میزان کار و تلاشی که دارد پاداش داده شود. درحالی که برابری به یکسان پاداش گرفتن تمام افراد اشاره دارد که مضرات زیادی دارد و در جوامع مارکسیسم مشاهده می‌شود.

دامن‌کشان تشریح کرد: در فقه اسلام حضرت علی (ع) می‌فرماید:«عدل استحکام دهنده زندگی رعیت است، به آن قوام می‌بخشد و زیبایی یک حکومت است». زندگی رعیت با عدل سامان پیدا می‌کند و به آرامش می‌رسد. به وسیله عدل خیرات موجود در جامعه بیشتر می‌شود. دیدگاه‌های موجود در جامعه که به گسترش نابرابری کمک می‌کند دیدگاه‌های لیبرالیسمی است. به این معنا که همه چیز را در مقایسه با خواست انسان آزاد و مباح می‌داند. بازار آزاد باعث می‌شود دست سرمایه دار باز مانده و اهداف خود را دنبال کند و در راستای نیل به اهداف خود به خواسته‌های خود برسد. دلایل به وجود آورنده شکاف طبقاتی می‌تواند عوامل مختلفی مانند رشد نرخ تورم، افزایش بی رویه قیمت‌ها و سیستم بانکداری فاسد باشد که دارا را داراتر و ندار را ندارتر می‌کند.

وی اظهار کرد: به صورت کلی گروه‌ ما این گزاره را می‌پذیرد اما درصورتی که این گزاره تکمیل شود زیرا آن ناقص است. در این گذاره بیان شده است که با حذف یارانه ثروتمندان به نیازمندان کمک می‌شود. اولین مسئله مهم این است که این یارانه مبلغ زیادی نیست که با حذف آن بتوان به فقرا کمک کرد. نرخ یارانه در زمانی که در کشور وضع شد با نرخ امروزه آن و ارزش دلار امروز برابر نیست. آیا این برابری نرخ یارانه با سال‌های گذشته باید یکسان باشد و نباید افزایش پیدا کند. می‌توانیم به جای شمارش افراد ثروتمند که هزینه‌های هنگفتی برای دولت به ارمغان می‌آورد می‌توانیم از آن‌ها مالیات بگیریم. با ایجاد این مالیات می‌توان قدم بهتری برداشت.

وی خاطرنشان کرد: راه حل پیشنهادی این است که به مالیات توجه کنیم. مگر کشورهایی که در اقتصاد پیشرو هستند به مبحث مالیات توجه ندارند. طبق آمارهای اعلام شده در کشور کانادا هر شهروند ۳۰ درصد اموال خود را، در چین ۴۵ درصد و  در مجارستان حدود ۵۰ درصد درآمد خود را از مالیات تامین می‌کنند. درحالی که در ایران دولت تنها ۱۶ درصد از درآمد خود را از طریق مالیات تامین می‌کند. دریافت مالیات از ثروتمندان و اهداء آن به فقرا می‌تواند راه حل راهگشاتری نسبت به حذف یک مبلغ اندک از ثروتمندان باشد.

دولت‌ها نمی‌توانند و نمی‌خواهند که یارانه‌های طبقات بالا را حذف کنند

حانیه طوسی از گروه متاپارادایم و موافق گزاره بیان شده، تشریح کرد: نهادهای اجتماعی تعیین کننده شیوه دسترسی افراد به منافع هستند و قواعد تعیین حقوقی، امتیاز و دسترسی و انباشت سرمایه را برای ما به ارمغان می‌آورند. در بررسی عدالت اجتماعی می‌توانیم از طرق زیر به معنای عدالت منطقه‌ای دست پیدا کنیم. توزیع در درآمد باید از طریقی باشد که نیازهای جمعیت برآورده شده باشد.

وی اضافه کرد: تخصیص منابع به طریقی صورت بگیرد که ضرایب فزاینده بین‌المنطقه‌ای را به حداکثر برساند. همچنین تخصیص منابع منطقه‌ای را به شیوه‌ای هماهنگ کند که در رفع مشکلات ما کارآمد باشد. زمانی که گفته می‌شود یارانه‌ای باید به شهروندان جامعه پرداخته شود باید خیر اکثریت را در نظر بگیریم. در این نظریه اشکال در اینجا مطرح می‌شود که اقلیت چه جایگاهی دارند. آیا بهتر نیست برای ایجاد آرمان شهر به رفع مشکلات و نارسایی‌ها بکوشیم.

در ادامه این مناظره حسین میرانصاری از گروه حقوقی و مخالف گزاره بیان شده، افزود: مباحث ما بیشتر جنبه عملی باید داشته باشد. به عنوان اولین نکته باید توجه کرد که آیا اساسا حذف یارانه طبقه بالا ممکن است و اینکه آیا دولت‌ها می‌خواهند این کار را انجام دهند. به نظر می‌رسد دولت‌ها کراهت دارند از اینکه یارانه طبقات بالا را حذف کنند.

وی ادامه داد: اذعان مدیران ارشد دولتی این است که به دلیل نبود بانک اطلاعاتی دقیق اساسا قادر به شناسایی و حذف ثروتمندان از فهرست یارانه بگیران نیستیم. مسئله دیگر این است که آیا در صورت حذف یارانه ثروتمندان این هزینه‌ها به سبد خانواده‌های نیازمند افزوده خواهد شد. به جهت نبود قوانین و اطلاعات شفاف در این حوزه باید بگوییم که هیچ اطلاعاتی در این زمینه وجود ندارد.

میرانصاری بیان کرد: اساسا دولت‌ها نمی‌توانند و نمی‌خواهند که یارانه‌های طبقات بالا را حذف کنند. بر فرض انجام این کار باید توجه کرد که این مبلغ آیا به سبد مالی خانواده‌های نیازمند واریز شده یا خیر. متاسفانه به دلیل فقدان قانون شفافیت نمی‌توانیم اظهار نظر کنیم. درحالی که در سایر کشورها به این صورت نیست و دولت مشخصا اعلام می‌کند که یارانه پرداختی متعلق به چه قشری است. بر فرض دولت این مبلغ را به سبد مالی دهک‌های پایین واریز کرد، این مبلغ چقدر می‌تواند به اختلاف دهک‌های بالا و پایین کمک کند.

وی اظهار کرد: در سال ۸۹ دولت در راستای هدفمند سازی یارانه‌ها با دلار یک هزار و ۳۰ تومانی و یارانه ۴۵ هزار تومانی تصویب کرد. درحال حاضر دلار ۲۴ هزار و ۶۰۰‪  تومان و یارانه همان ۴۵ هزار تومان باقی مانده است. باتوجه به اینکه این عدد در مقایسه با رکود و تورم ناچیز است آنقدر کم است که حتی با ورود به سبد مالی دهک‌های پایین دیده نمی‌شود و به رفع این شکاف طبقاتی کمک نخواهد کرد.

حلقه مفقوده ما حذف یارانه‌های دهک‌های بالا نیست. معتقدیم که برای حذف یا کاهش شکاف طبقاتی نیازمند یک الگو هستیم که به رفع مشکلات نظام‌های مختلف مانند نظام مالیاتی بپردازد. در بیشتر کشورهای غربی مانند فرانسه مالیات را بر ثروت در نظر گرفته و نظام‌های بانکی آن‌ها تسهیلات خود را به سمت کسب و کارهای خرد و متوسط راهنمایی می‌کنند. پس برای کم کردن این شکاف نمی‌توانیم به نظام اصلاح یارانه‌ای آن هم از نوع معیوب اتکا کنیم.

در نتیجه داوری این مناظره تیم حقوقی با ۸۴ امتیاز جایگاه اول و تیم متاپارادایم با ۸۳ امتیازجایگاه دوم را کسب کردند. تیم فرهنگ نیز جایگاه سوم این مناظره را به خود اختصاص داد.

انتهای پیام

منبع:ایسنا