محمدعلی چلونگر در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، در خصوص شیخ بهایی، اظهار کرد: شیخ بهایی یک شخصیت جامع است که می‌توانیم نقش او را در چند بعد یعنی در ادوار صفوی و پس از آن در ارتباط با شهر و دیار اصفهان مورد برسی قرار دهیم.

وی ادامه داد: در ادوار دولت صفوی باید به دو زمینه پرداخت، بُعد تئوریک و آنچه که امروزه برنامه می‌شود و صاحب نظر بودن شیخ بهایی در فقه شیعه که اولین رساله پارسی متعلق به شیخ بهایی است. از طرف دیگر می‌توان گفت شیخ بهایی با وجود اینکه اجداد عرب داشته در پارسی نویسی و گسترش زبان پارسی نقش بسزایی دارد.

این استاد تاریخ دانشگاه اصفهان افزود: شیخ بهایی حوزه‌ها و دروس دینی ایران را به سمت گسترش زبان پارسی سوق می‌دهد، بعد دیگری که باید در اداره کشور اشاره کرد این است که او همیشه به عنوان یک مشاور ورود می‌کند و به عملکرد شاه عباس جهت می‌دهد. نباید فراموش کنیم که دوران شاه عباس اوج درخشش صفویه و ایران اسلامی است و نقش شیخ بهایی در کنار شاه عباس در آن دوران نقش ویژه‌ای بوده است.

چلونگر تصریح کرد: ویژگی مشهور شیخ بهایی ذوالفنون بودن ایشان است و قابل توجه است هرکس پس از شیخ بهایی ذوالفنون بوده‌است به آن شخص لقب شیخ بهایی زمان داده شده است. شیخ بهایی تقریبا علوم رایج در زمان خود اعم از علوم فقهی، ادبی، ریاضی و مهندسی را می‌دانست و از همه این علوم در توسعه شهر اصفهان بهره می‌برد.

شیخ بهایی پدر مهندسی ایران است

وی تاکید کرد: به حق باید گفت شیخ بهایی پدر مهندسی ایران است و این مهندسی را در اصفهان در بعد معماری و شهرسازی به نمایش گذاشته است و به همین جهت اگر بخواهیم نقش شیخ بهایی را در اصفهان مطرح کنیم باید ابعاد گوناگونی را مد نظر بگیریم.

این استاد تاریخ دانشگاه اصفهان، اظهار کرد: بیشترین اقدامات او که نمود بیرونی دارد، بعد شهرسازی وی است که به نوعی اولین شهرهای نوین ایران (نجف‌آباد اصفهان) با ایده شیخ بهایی ساخته شده‌اند و پس از آن چون تشیع و آرمان های شیعه حائز اهمیت بود نجف آباد، هم نام با شهر نجف اشرف نامگذاری می‌شود.

چلونگر ادامه داد: در شهر اصفهان، میدان نقش جهان را باید بزگترین شاهکار شیخ بهایی دانست که درواقع این شاهکار بعد حکومتی، مذهبی و تجاری را در بر می‌گیرد که به عقیده من میدان نقش جهان در زمان خود بزرگترین میدان جهان بوده‌ است و نکته‌ای که منجر به تاثیرگذاری ایده‌های شیخ بهایی در اصفهان می‌شود این است که به اصفهان بعد جهانی می‌بخشد و ایده‌های او در اصفهان به هیچ وجه ایده‌های محلی و یا حتی کشوری نبوده است. برای مثال شاید قبل از میدان نقش جهان میدان عتیق در اصفهان وجود داشته، اما ایده شیخ بهایی به مراتب از ایده سلجوقیان در زمینه میدان سازی وسیع تر بوده است.

وی با اشاره به اینکه شیخ بهایی به اصفهان وزن جهانی می‌بخشد و همه کسانی که در دوره‌های متفاوت از اصفهان بازدید کرده‌اند، اصفهان را با شهرهای بزرگ جهان یعنی لندن و استانبول مقایسه کرده‌اند، گفت: شیخ بهایی در زمینه مهندسی بسیار حرفه‌ای بوده و با تفکراتش به معماران نامی اصفهان ایده می‌دهد و هنر مندان را به کار می‌گیرد و مجموع اقدامات معماران، طراحان، نقاشان و …. یک حرکت بزرگ به نام معماری عصر صفوی نام می‌گیرد. نقش شیخ بهایی این بوده که بین اقشاری مانند معماران، نقاشان و …. ارتباط برقرار کند و مجموعه هایی که پس از شیخ بهایی مثل پل خواجو، کاخ هشت بهشت و … ایجاد شده‌اند در اثر خط فکری شیخ بهایی ایجاد شده‌اند.

این استاد تاریخ دانشگاه اصفهان با بیان اینکه شیخ بهایی از نظر علوم عقلی و فلسفه شخصی صاحب نظر بوده است و در زمینه عمق بخشی به حوزه‌های علمیه تاثیر بسزایی داشته است، خاطرنشان کرد: او در زمینه‌های گسترش علوم غیر دینی مثل ریاضیات بسیار تاثیرگذار بوده و آخرین کتابی که از دنیای اسلام به دنیای غرب ترجمه می‌شود کتاب خلاصه الحساب شیخ بهایی است و این امر نشان می‌دهد که هنوز در قرن ۱۱ میلادی شیخ بهایی حرف‌هایی برای گفتن داشته است.

انتهای پیام