مریم سلیمی در گفت و گویی با ایسنا درباره ضرورت رعایت اخلاق در رسانه ها با اشاره به نظام نامه های اخلاقی مصوب و مورد استفاده در کشورهای مختلف، اظهار کرد: بهره گیری از این تجارب، در عین حال، لحاظ تحولات تکنولوژیکی و قوانین مرتبط با آنها، درک تغییرات صورت گرفته در حوزه دروازه بانی خبر و تصاویر در رسانه های مختلف از جمله رسانه های اجتماعی، آزادی بیان و در عین حال چالش های پیش روی آن، بیان واقعیت و خطر اخبار و تصاویر جعلی و اطلاعات گمراه کننده، درک شرایط حاکم بر عصرپساحقیقت، اهمیت یافتن ارزش خبری شهرت و پیوند بیش از پیش شهرت، اقتصاد و سیاست و غیره می تواند در مجموع ما را به تعریف جامعی از اخلاق حرفه ای رسانه ای، تعیین معیارها و ملاک ها، استانداردهای مشخص و در نهایت نظام نامه اصول اخلاق حرفه ای رسانه ای برساند.

وی ادامه داد: بداخلاقی و بی اخلاقی رسانه ای با نشر و بازنشرها در رسانه‌های اجتماعی گاه برجسته سازی شده و همین تکرارها می تواند با عادی شدنشان، از قبح آنها بکاهند. به خصوص وقتی خود به سوژه ای برای طنز و چالش و … تبدیل می شوند.

سلیمی با بیان اینکه در کیک اخلاق رسانه ای همه سهم دارند، یادآور شد: از دولتمردان و مسئولان، سلبریتی ها، خبرنگاران، کارشناسان، مجریان و … تا مخاطبان و شهروندان عادی، باید پاسبان و مسوول سهم خود باشند. موضوع میزان سهم و تقصیر نیست، موضوع احساس مسوولیت برای رعایت اخلاق رسانه ای است.

این کارشناس رسانه با بیان اینکه باید زمینه اجرایی شدن نظامنامه مربوطه و ضمانت اجرایی و قانونی آن فراهم شود تا این نظام نامه فقط بر روی کاغذ باقی نماند، گفت: در تدوین این نظام نامه باید از نخبگان و اساتید حوزه های مختلف مرتبط با لحاظ تنوع رسانه ای و … یاری گرفته شود؛ البته لحاظ عوامل فرهنگی، سیاسی، دینی و مذهبی، اولویت های ملی، قومی و … هم در تدوین این نظام نامه ضروری است. نبود این نظام نامه و فقدان تعریفی مشخص از آزادی بیان و مرزهای بیان واقعیت از یک سو و از سوی دیگر مشکلات خاص رسانه ای و تلاش برای بقاء و دیده شدن به هر قیمت از سوی افراد حقیقی و حقوقی، بعضاً زمینه بروز چالش هایی را از بُعد اخلاق رسانه ای فراهم می کنند.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: رسانه ها نباید اجازه دهند تا در راستای تأمین منافع اقتصادی، سیاسی، حزبی، گروهی و یا برخی غرض ورزی ها یا تسویه حساب های شخصی و سازمانی عده ای، اخلاق رسانه ای به زیر پا نهاده شود.

وی اضافه کرد: رسانه ها در کنار انجام رسالت ها و وظایفشان، در عین بیان واقعیت و داشتن آزادی بیان، باید مانع از شکل گیری گفتمان ناسالم ناشی از بهره گیری از ادبیات نامناسب و زیر سوال رفتن اخلاق رسانه ای شوند؛ چراکه نقش هدایتگری در جامعه داشته و بازخورد رفتار آنها غیر از رسوب در جامعه و ایجاد برخی ناهنجاری ها، بر وجهه حرفه ای رسانه مربوطه و حتی اعتماد مخاطب نیز تأثیر سوء خواهد داشت.

سلیمی گفت: باید نظام نامه مذکور به رسانه ها و کلیه دست اندرکاران و حتی مدعوین برنامه های مختلف تلویزیونی کمک کند تا در چارچوبی حرفه ای سخن بگویند و مانع از ایجاد تنش های مختلف مذهبی، سیاسی، اجتماعی در جامعه شوند. قطعاً این حساسیت بر روی برنامه های آنلاین و زنده بیشتر خواهد بود.

این پژوهشگر ارتباطی تأکید کرد: البته نباید بحث رعایت اخلاق رسانه ای بهانه و مانعی از بیان واقعیت ها یا شنیده شدن صدای اقشار مختلف جامعه شود. فقط باید تلاش کرد تا آن واقعیت ها در ادبیاتی حرفه ای بیان شوند. بنابراین رسانه ها باید برای ایجاد گفتمان سالم در جامعه کمک کنند، نه اینکه خود منشأ شکل گیری گفتمان ناسالم باشند و حتی بعضاً به ایجاد تنش ها، شکاف ها و … نیز منجر شوند و افرادی که با هر عنوانی با رسانه سروکار دارند باید با رعایت اخلاق رسانه ای، مسئولیت اجتماعی، ادبیات صحیح و حرفه ای برای فعالیت و همکاری با رسانه ها آشنا باشند.

سلیمی اضافه کرد: رسانه و هر کسی که اخلاق رسانه ای را به زیر پا گذاشته و به ایجاد گفتمان ناسالم منجر می شود، باید مسئولیت اجتماعی عملش را پذیرفته و در چارچوب قانونی مربوطه نیز با آن برخورد شود. اقتصاد رسانه نباید اخلاق رسانه ای را به شرط بقاء به قربانگاه ببرد.

وی تأکید کرد: افزایش سوادهای مختلف خبری، دیجیتال، بصری، اطلاعاتی مدیران و فعالان رسانه ها، مسوولان، سلبریتی ها و حتی ارتقای سواد رسانه ای، خبری و اخلاقی مخاطبان می تواند در خروجی رسانه ها از نقش قابل توجهی به ویژه از بعد اخلاق رسانه ای برخوردار باشد.

او با تاکید بر لزوم وجود و حفظ فضای نقد و نقدپذیری در رسانه گفت: این عرصه به شرط سازنده بودن و نه مخرب بودن می تواند راهگشا باشد.

سلیمی با اشاره به مسوولیت رسانه های جریان اصلی در حفظ اخلاق رسانه ای گفت: رعایت نکردن اخلاق رسانه ای توسط این رسانه ها، صدمات سنگین تری می زند؛ به ویژه آنکه رسانه های اجتماعی و … نیز به آن دامن زده و تکرار این اتفاق می تواند ارزش‌های اخلاقی را تغییر داده و مرزهای این حوزه را دچار تغییر کند.

وی در پایان از وزارت ارشاد درخواست کرد در کنار الزامات قانونی رعایت اخلاق رسانه ای، این مهم را در معیارهای ارزیابی عملکرد رسانه ها و دادن امتیاز به رسانه ها لحاظ کنند.

انتهای پیام

منبع:ایسنا