شیرینی سنتی حلواسوهانی، سوغاتی با قدمت بیش از ۱۰۰ سال از دیار بیجار گروس است که از گذشته به شکل لواشک در پذیرایی میهمانی‌ها و یا به صورت میان وعده استفاده می‌شد و حتی می‌تواند جانشین لذیذی برای قند در کنار چای باشد؛ مواد تشکیل دهنده حلوا سوهانی آرد جوانه گندم، آرد شیرینی، زعفران، هل، زنجبیل و روغن می‌باشد.

حلوا سوهانی طی سال‌های اخیر با تلاش یک شهروند بیجاری ثبت ملی شده است و  با ایجاد نوآوری در تولید این محصول زمینه معرفی بهتر و بیشتر این سوغات سنتی بیجار را فراهم کرده است.

حسن کاظم زاده یکی از تولیدکنندگان حلوا سوهانی در گفت‌وگو با ایسنا، درابتدا به سابقه خانوادگی خود در زمینه تولید حلوا و انواع شیرینی اشاره و اظهار کرد: در ابتدای تولید، جنبه تجاری آن مهم نبود، وقتی که انواع حلوا سوهانی تولید شده را مصرف می کردم احساس می کردم که این شیرینی در مقایسه با حلوایی که در خانواده خودم تولید می شد کیفیت خوبی ندارد و این موضوع باعث شد که احساس کنم این میراث در حال نابود شدن است.

وی در ادامه به مقدس بودن این محصول در خانواده‌های اصیل بیجاری اشاره و عنوان کرد: در گذشته کسانی که حلواسوهانی تولید می‌کردند با وضو گرفتن اقدام به شروع تولید این شیرینی می‌کردند.

کاظم زاده به قدمت تولید این شیرینی در خانواده خود اشاره کرد و گفت: فرمول‌ اصلی تولید این محصول را از مادر خود یاد گرفتم و او نیز از مادر خود طرز تهیه این سوغات را فراگرفته بود، فرمول ها را جمع آوری کردم و شش سال است که کار تولید را شروع کردیم؛ تغییراتی در ساختار اصلی ندادیم، در بحث ظاهری وارد شدیم و اقدام به تولید آن به شکل بسته‌بندی لقمه‌ای شکل و در قالب‌های مربعی کردیم و تلاش کردیم که اصالت را حفظ کنیم و هم تغییراتی در ظاهر ایجاد کنیم.

وی در ادامه افزود: بیجاری‌های اصیل بیشتر طالب محصول به شکل لواشکی هستند اما غالب مشتری‌های جدید خواهان بسته‌بندی جدید هستند؛ در زبان کردی گروسی واحد اندازه‌گیری نوع سنتی حلوا به اصطلاح با نام “گل” شناخته می‌شد که دلیل این نامگذاری ارزش و اهمیتی بوده که برای حلوا سوهانی قائل بودند؛ درگذشته حلوا را تا می‌کردند و برروی آن ضربه می‌زدند و در صورتی که شکسته نمی‌شد نشان دهنده پخت کم بود، درصورتی که اکنون لزومی ندارد شکسته شود چون که در گذشته چیزی نبود که وسط آن قرار دهند و به ناچار برای اینکه به هم نچسبد فرآیند پخت را طولانی‌تر می‌کردند.

کاظم زاده با تاکید بر اینکه در روش جدید در فرآیند پخت تغییری ایجاد نشده عنوان کرد: فقط بعد از پخت تفاوت وجود دارد، تولید به حالت به اصطلاح شکلاتی، گز و سوهان و در قالب مربعی و لقمه‌ای است و از انواع آجیل‌های مختلف مثل پسته و گردو و شیرینی نخودی درآن استفاده می‌کنیم.

وی در ادامه به ثبت ملی این محصول اشاره کرد و گفت: قبل از گرفتن نشان سیب سلامت اقدام به ثبت ملی حلواسوهانی کردیم و توسط بنده به نام بیجار ثبت آثار ناملموس ملی ایران شد؛ این موضوع باعث می شود شهردیگری اقدام به ثبت آن نکند و زمینه گسترش تولید این محصول در آینده فراهم باشد.

کاظم زاده به ارزش غذایی این محصول اشاره و تاکید کرد: سوهان و گز بیشتر از شکر تشکیل شده است، اما حلوا سوهانی ۳۰ تا ۴۰ درصد از جوانه گندم تشکیل شده و هیچ مواد شیمیایی نگه دارنده‌ای در آن استفاده نشده است؛ در بحث توسعه حلوا سوهانی، تولید جوانه گندم، بسته‌بندی و چاپ سلفون باعث ایجاد شغل می‌شود؛ آزمایش تشخیص ارزش غذایی که به واسطه معاونت اشتغال وزارت کار انجام شده مشخص شده که ارزش غذایی گز و سوهان قم نمره ۴۰ را کسب کرده در حالی که حلوا سوهانی نمره ۸۰ از ۱۰۰ را گرفته است.

وی در ادامه  گفت: به نظر خودم ۵۰ درصد به هدف رسیدم و در تلاش هستیم تا در بحث تشخیص آماده شدن محصول، زمان پخت توسط دستگاه تشخیص داده شود؛ موضوع ماندگاری محصول نیز اهمیت ویژه ای دارد؛ به دنبال آن هستیم که در این حوزه نیز پیشرفت کنیم.

کاظم زاده با تاکید  بر اینکه به دنبال ارتقای تولید حلوا سوهانی هستیم، عنوان کرد: متقاضی مصرف این محصول زیاد است؛ زیرساخت‌های ما ضعیف است، ظرفیت صادرات گسترده را نداریم با این حال به شهرهای کرمانشاه، تهران، زنجان، سنندج و حتی کشور عراق ارسال محصول داشتیم.

وی در ادامه به فرآیند تولید این شیرینی اشاره کرد و گفت: ماده اصلی تشکیل دهنده این محصول جوانه گندم است، تهیه جوانه گندم کار سختی است؛ بعد از خشک کردن جوانه گندم با چند نوع آرد معمولی ترکیب می‌شود و وارد مرحله پخت می شویم که با ترکیب کردن روغن و شکر و زعفران و هل پخت ادامه می‌یابد و در نهایت بسته‌بندی می شود؛ در گذشته برای تامین جوانه گندم تولید را خودمان انجام می دادیم اما در حال حاضر به دلیل افزایش حجم تولید، علاوه بر تولید اقدام به خرید جوانه گندم نیز کردیم.

کاظم زاده در ادامه به نقش کاظم کاظمی معاون فرماندار و فرزاد خدامرادی کارگزار اشتغال شهرستان بیجار اشاره و یادآور شد: این دو شخص شدیدا پیگیر توسعه حلوا سوهانی از طریق بنیاد برکت و نهادهای دیگر هستند و در جلسه برگزارشده تهران در بنیاد برکت نمونه‌ای از این محصول ارائه شد که با استقبال خوب این بنیاد مواجه شد و در موضوع دانش بنیان شدن به دنبال تشکیل شرکت هستیم تا در ادامه اقدامات لازم برای دانش بنیان شدن آن انجام دهیم.

منبع:ایسنا